İş kazası, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. maddesinde, “işyerinde veya işin yürütümü sırasında meydana gelen, çalışanı bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olay” olarak tanımlanmıştır.
Ayrıca 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesi, hangi hallerin “iş kazası” olarak değerlendirileceğini açıkça belirtmiştir.

Bir iş kazasının meydana gelmesi durumunda, işçinin veya ölümü hâlinde yakınlarının, kusurlu işveren ya da taşerondan maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı doğar.

1. İş Kazası Sayılan Haller Nelerdir?

5510 Sayılı Kanun’un 13. maddesine göre aşağıdaki durumlar iş kazası olarak kabul edilir:

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,

• Sigortalı kendi adına çalışıyorsa yürüttüğü iş nedeniyle,

• İşverenin görevlendirmesiyle işyeri dışında başka bir yerde geçen sürelerde,

• Emziren kadın sigortalının süt izni süresinde,

• İşveren tarafından sağlanan taşıtla işe gidiş-geliş sırasında meydana gelen kazalar.

Bu tanıma göre bir kazanın işyeri dışında gerçekleşmesi, onun iş kazası sayılmasına engel değildir.
Örneğin; servisin kaza yapması sonucu yaralanan bir işçi veya işveren tarafından görevlendirildiği yerde kaza geçiren çalışan da iş kazası kapsamında değerlendirilir.

2. İş Kazası Sonucu Yaralanan İşçinin Maddi Tazminat Hakkı

İş kazası geçiren işçi, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 53. maddesi gereğince maddi zararını gidermek için dava açabilir.
Bu kapsamda işçinin talep edebileceği başlıca tazminatlar şunlardır:

• Tedavi giderleri ve hastane masrafları,

• Geçici iş göremezlik tazminatı (çalışamadığı dönem için),

• Sürekli iş göremezlik tazminatı (kalıcı sakatlık veya iş gücü kaybı hâlinde),

• Kazanç kaybı ve geleceğin sarsılmasından doğan zararlar.

Tazminat hesaplamasında; işçinin net geliri, yaşı, mesleği, iş göremezlik oranı, kusur oranları ve beklenen yaşam süresi dikkate alınır. Amaç, iş kazası yaşanmasaydı işçinin ekonomik durumunun ne olacağına en yakın sonucun sağlanmasıdır.

3. İş Kazası Sonucu Ölüm Halinde Maddi Tazminat Davası

İş kazası sonucu işçinin hayatını kaybetmesi durumunda, işçinin mirasçıları, eşi, çocukları, anne-babası veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler, kusurlu işverene karşı maddi tazminat davası açabilir.
TBK m.53 uyarınca bu kapsamda talep edilebilecek zarar kalemleri şunlardır:

• Cenaze ve defin giderleri,

• Tedavi sürecine ilişkin giderler (ölüm öncesi varsa),

• Destekten yoksun kalma nedeniyle uğranılan maddi kayıplar.

Gerçek zarar hesaplaması yapılırken ölen işçinin geliri, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sayısı, eşin yeniden evlenme olasılığı ve yaş gibi unsurlar göz önüne alınır.

4. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nedir?

Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen işçinin yaşarken maddi destek sağladığı kişilerin, bu desteğin ölümle ortadan kalkması sebebiyle uğradıkları zararın giderilmesidir.
Bu tazminat yalnızca işçinin ailesine değil, işçinin fiilen veya ileride destek olacağı kişilere de tanınabilir.
Mahkeme, tazminat talep eden kişilerin gerçekten işçinin yardımına muhtaç olup olmadığını değerlendirir.

Hesaplama yapılırken şu veriler dikkate alınır:

• İşçinin net geliri,

• Karşılıklı kusur oranları,

• Destek görenlerin gelirden alacağı pay oranları,

• Eşin yeniden evlenme ihtimali.

5. İş Kazası Nedeniyle Manevi Tazminat Davası

İş kazası nedeniyle işçinin yaralanması hâlinde işçi; ölümü hâlinde ise yakınları, yaşadıkları acı ve üzüntü sebebiyle manevi tazminat talep edebilir.
TBK m.56 uyarınca hâkim, olayın ağırlığı, tarafların sosyal durumları, yaş, kusur oranı ve paranın alım gücü gibi unsurları dikkate alarak uygun bir tazminat miktarına hükmeder.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre (HGK 2016/1528 E., 2019/1169 K.), manevi tazminatın amacı, zarar görenin duyduğu elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmek, adalet duygusunu tatmin etmektir.

6. İş Kazası Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İş kazası nedeniyle açılan maddi veya manevi tazminat davalarında görevli mahkeme İş Mahkemesi’dir.
Yetkili mahkeme ise:

• İşverenin yerleşim yeri mahkemesi,

• Veya kazanın meydana geldiği yer mahkemesidir.

7. İş Kazası Tazminat Davalarında Zamanaşımı Süresi

İş kazası sonucu açılacak maddi veya manevi tazminat davalarında zamanaşımı süresi 10 yıldır.
Bu süre, Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesi uyarınca, haksız fiilin (yani kazanın) meydana geldiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
Ancak olay ceza davasına da konu olmuşsa, ceza davasındaki daha uzun zamanaşımı süresi uygulanabilir.

İş kazaları, hem çalışan hem de işveren açısından ciddi hukuki sonuçlar doğurur.
Kazanın meydana gelmesi hâlinde işverenin kusuru, SGK raporu, tanık beyanları ve adli tıp raporları davanın sonucunu doğrudan etkiler.

İş kazası sonucu mağdur olan çalışan veya yakınlarının, hak kaybına uğramamak için süreci uzman bir iş hukuku avukatı ile yürütmeleri büyük önem taşır.

Hukuki Destek İçin

İş kazası sonucu yaşanan mağduriyetlerde profesyonel hukuki destek almak için Mecit Kahraman Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.
Deneyimli avukat kadromuz, iş kazası tazminat davalarında haklarınızı en güçlü şekilde savunur.